Afyon Kocatepe Üniversitesi (AKÜ) Fen-Edebiyat Fakültesi Moleküler Biyoloji ve Genetik bölümü dördüncü sınıf öğrencisi Besne Çelik ile farklı üniversitelerden dört öğrenci Türkiye Üniversiteler Arası Genetik Tedavi Yarışmasında (RaDiChal) gümüş madalya ve sosyal farkındalık ödüllerine layık görüldü.
150 üniversiteden öğrencilerin 31 takım ile yer aldığı yarışmaya Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü dördüncü sınıf öğrencisi Besne Çelik, Bartın Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü üçüncü sınıf öğrencisi Huriye Akın, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Tıp Fakültesi üçüncü sınıf öğrencisi Büşra Can, Marmara Üniversitesi Biyoloji Bölümü üçüncü sınıf öğrencisi Buket Güzel ve Hitit üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü dördüncü sınıf öğrencisi Buket Uysal, METAGEN takımı adı altında katıldı.
Yarışma hakkında bilgiler veren Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Moleküler Biyoloji ve Genetik bölümü dördüncü sınıf öğrencisi Besne Çelik; keyifli ve zorlu bir süreçten geçtiklerini, 6 aylık süreçte çok emekler verdiklerini söyledi. Pandemi sürecinin zorluğunu psikolojik olarak yaşadıklarını ifade eden Çelik, “Bu süreçte yarışmada üç tip nadir hastalık üzerinde durduk. Bunlar; glikojen depo hastalığı tip 1a, spinal müsküler atrofi (SMA), Friedreich ataxia (FA) hastalıklarıdır. Biz glikojen depo hastalığı tip 1a üzerine yoğunlaştık ve projemizi bu hastalık üzerine tamamladık” dedi.
“METALINE: Farklılaştırılmış Hepatositlere Uygulanan Gen Tedavisi” Projesi hakkında açıklamada bulunan Çelik, şunları kaydetti:
“Yaptığımız proje glikojen depo hastalığı tip 1a’ya sahip bireylerin değil tüm glikojen depo tipleri için uygulanabilir bir proje. Daha önce glikojen depo hastalığı tip1a’da, kök hücreleri farklılaştırarak bir gen tedavisi uygulanmadığından yeni kayıt niteliği de taşıyor. Glikojen depo hastalığı tip 1a, glikoz-6- fosfataz enzim eksikliğine neden olan metabolik, nadir bir hastalık. Bu hastalığa sahip bireyler karaciğerdeki glikojeni, glikoza parçalayamadıkları için hipoglisemi ve hepatomegali gibi komplikasyonlar meydana gelmektedir. Glikojen depo hastalığı tip1a’ya sahip bireylerin kesin tedavisi yoktur. Mevcut tedavi gelenekselleştirilmiş diyet tedavisidir. Bu süreçte yanlış diyet tedavisi ile ölüm riski kaçınılmazdır. Nadir hastalıklara sahip çocukların yüzde 30’u 5 yaşını görememektedir. Bu durumun temel sebebi nadir hastalıkların kesin bir tedavisinin olmamasıdır. Birçok kişinin ismini ilk kez duyduğu nadir hastalıkların tanı konulması ve tedavi süreci zordur. Tedavi seçenekleri az, bunun yanında bir de eğitime ulaşamamak, toplumdan ve iş hayatından dışlanmak hayatlarını daha da zorlaştırmaktadır.”
Toplumun bilgi düzeyini artırmak ve daha fazla bilinçlendirmek adına çeşitli sosyal farkındalıklar yaptıklarını dile getiren Çelik, “Ailelerin en çok yakındığı durum çocuklarının parmakları her 3 saate bir şeker ölçüm cihazıyla delinmesiydi. Biz de bu konuda ailelere destek olmak amacıyla sensörlü şeker ölçüm cihazının SGK kapsamına girmesi adına imza kampanyası düzenledik. Kampanyamız şu an 15 bin imzayı geçmiş durumdadır. Daha sonra #sensörgelsinacımdinsin hashtagi ile Türkiye gündemine girmeyi başardık. METAGEN ekibi olarak tüm glikojen depo hastalığına sahip aileler adına Tema Vakfına 3 fidan bağışı yaptık. Yine sosyal farkındalık olarak 15 ilde afişlerimizi toplumu bilinçlendirmek adına dağıttık. Projemiz RaDiChal web sitesinde yayınlandı. Uygun bütçe ve sponsor bulunması halinde projemizi gerçekleştireceğiz” ifadelerini kullandı.
METAGEN web sitesi : https://radichal.com/metagen/
 |