Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı, Türk Tarih Kurumu, Afyon Kocatepe Üniversitesi (AKÜ) ve İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Araştırma Merkezi iş birliğinde 4-6 Ekim 2024 tarihleri arasında, “Ölümünün 100. Yılında Ziya Gökalp ve Sosyoloji Sempozyumu” düzenlenecek.
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Prof. Dr. Fahrettin Altun’un teşrifleriyle gerçekleşecek Sempozyuma ilişkin bilgiler veren Düzenleme Kurulu Başkanı Prof. Dr. Mehmet Karakaş, Türkiye’de sosyolojinin temellerinin, diğer ülkelere göre erken denebilecek bir tarihte atıldığını belirtti. Karakaş, “Türk düşünce ve siyaset dünyasının önde gelen aktörlerinden biri olan Ziya Gökalp, Osmanlı’nın tasfiyesi ve Cumhuriyet’in kuruluş sürecine damgasını vurmuş bir düşünürdür. Türk toplumunun sosyolojiyle tanışmasına öncülük etmiştir. 1914’te İstanbul Darülfünûn’unda Ziya Gökalp tarafından kurulan İçtimaiyat (Sosyoloji) Kürsüsü, dünyanın en eski sosyoloji bölümlerinden biridir. Gökalp, yine 1915’te İçtimaiyat Dar’ül Mesaisi isimli ilk sosyoloji enstitüsünün faaliyete başlamasına ve 1917’de İçtimaiyat Mecmuası isimli sosyoloji dergisinin kurulmasına ön ayak olmuş bir şahsiyettir.” dedi. Karakaş, “Bu özellikleriyle Gökalp, Osmanlı İmparatorluğu’ndan, yeni Türkiye devletine geçişin yaşandığı süreçte Türk siyasal ve düşünsel hayatında önemli konuma sahip bir düşünür ve ideolog olarak karşımıza çıkmaktadır. Onu ve fikirlerini yeniden değerlendirmek, sadece geçmişte yaşanan siyasal ve toplumsal konuları değil, günümüz sorunlarını anlama açısından da önemlidir. Çünkü Gökalp, yaşadığı dönemdeki diğer düşünürlerden farklı olarak eserleriyle günümüzde de yaşayan ender düşünürlerden biridir.” diye konuştu.
Gökalp, Sosyoloji Biliminin Türkiye’deki Kurucularından
Sempozyumun 15 tema başlığında gerçekleştirileceğini anlatan Karakaş, “Düzenleme kurulu olarak 15 tema başlığı belirledik. Bunlar; ‘Ziya Gökalp’te Türkçülük ve Türk Milliyetçiliği, Ziya Gökalp’te Kültür ve Medeniyet Meselesi, Ziya Gökalp Şiirleri ve Toplumsal Yaşam, Ziya Gökalp’te Sosyolojinin Temel Konuları ve Kavramları, Ziya Gökalp ve Muasırlaşma-Kalkınma Sorunu, Ziya Gökalp ve Türk Ocağı, Ziya Gökalp’in Farklı Dönemlerdeki Değerlendirme Biçimleri, Ziya Gökalp’in Farklı İdeolojiler Tarafından Algılanma Biçimleri, Ziya Gökalp Üzerine Yapılan Çalışmalar/Tezler, Ziya Gökalp’in Batılı Sosyoloji Geleneklerini Okuma Biçimleri, Ziya Gökalp’in Ampirik Çalışmaları, Ziya Gökalp’in Folklor/Halk Kültürü Çalışmalarının Sosyolojik Analizi, Ziya Gökalp ve Modernleşme Teorisi, Yabancı Dillerde Gökalp Neşriyatı ve Gökalp’in Okunma Biçimleri, Ziya Gökalp Düşüncesinin Çok Yönlü Etkileri ve Bugüne Yansımaları.’ Sempozyumumuz elbette temalarla sınırlı değil. Bir çerçeve çizilmesi adına temalarımız belirlendi.” diye konuştu.
Prof. Dr. Karakaş, “Sosyolojiyi toplumu anlamak, toplumsal yapıyı incelemek ve modernleşme sürecini yönlendirmek için bilimsel bir araç olarak görmüş olan Gökalp bu yaklaşımıyla, sosyolojinin Türkiye’de akademik bir disiplin olarak tanınmasına ve kabul edilmesine önemli katkılarda bulunmuştur.” dedi. Prof. Dr. Mehmet Karakaş, Gökalp’in sosyolojiyi toplumsal kurumların ve kültürel unsurların bilimsel olarak incelenmesi olarak tanımladığını ve bu alanda yaptığı çalışmalarla Türk toplumunun dinamiklerini anlamaya çalıştığını belirterek, “Onun bu bilimsel yaklaşımı, sosyolojinin sadece akademik çevrelerde değil, aynı zamanda politik ve sosyal reformlarda da önemli bir yer edinmesine yol açmıştır.” ifadelerini kullandı.
“Gökalp’in yaşarken açmış olduğu toplumsal ve kültürel tartışma konuları, hala güncelliğini korumakta”
Karakaş, siyasal, toplumsal ve kültürel açıdan birçok tartışmanın merkezi bir figürü olarak bilim dünyasında temayüz eden Ziya Gökalp’in, yakın Türk düşünce tarihi açısından ayrı bir değer taşıdığını da belirtti. Karakaş, “Ölümünün üstünden bir asır geçmesine rağmen, yaşarken açmış olduğu toplumsal ve kültürel tartışma konuları hala güncelliğini korumaktadır. Bugün hala Türk modernleşmesi, çağdaşlaşma ve batılılaşma tartışmaları içinde Gökalp’e atıf yapmadan yazabilmek pek mümkün değildir. Ancak Gökalp’in çok yönlü ilgileri ve yazıları hesaba katıldığında, Gökalp’in yaklaşımlarının kimlik, milliyetçilik ve modernleşme tartışmaları gibi konular için de güncelliğini korumaktadır. Bu vesile ile Türk Sosyolojisinin kurucusu Ziya Gökalp’i saygı ve rahmetle anıyorum” diye konuştu.
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı, Türk Tarih Kurumu ve İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Araştırma Merkezinin sempozyumun düzenlenmesinde önemli katkılar sunduğunu ifade eden Karakaş, AKÜ’nün sosyoloji biliminin Türkiye’deki kurucusu Ziya Gökalp’in ebediyete irtihalinin 100. yılında düzenlenecek sempozyuma ev sahipliği yapmasının, kendileri için ayrı bir öneme sahip olduğunu da sözlerine ekledi.
Sempozyuma ilişkin detaylı bilgi ziyagokalpsempozyumu2024.aku.edu.tr web adresinden temin edilebilecektir.
 |
 |